Jak ustalił „Rynek Prawniczy”, w obsługę prawną różnych aspektów polsko-duńskiej inwestycji Baltic Pipe, właśnie otwartego podmorskiego gazociągu, oraz zakupu gazu, który będzie nim transportowany, zaangażowanych było co najmniej dziesięć kancelarii prawniczych: WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr; Kochański & Partners; Dentons; Domański Zakrzewski Palinka; CMS; Norton Rose Fulbright; SDZ Legal Schindhelm; SWS Strykowski Wachowiak; Holst; Rymarz Zdort.
Budowa Baltic Pipe, projektu energetycznego realizowanego w ramach państwowej strategii dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego do Polski, została zakończona. W tłoczni gazu w Goleniowie 27 września 2022 r. odbyła się uroczystość symbolicznego uruchomienia gazociągu z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy, premiera Mateusza Morawieckiego, premier Danii Mette Frederiksen, ministra do spraw ropy naftowej i energii Norwegii Terje Aaslanda oraz szefowej unijnej Dyrekcji Generalnej ds. Energii Ditte Juul Jorgensen.
Memorandum w sprawie budowy Baltic Pipe premierzy Polski i Danii podpisali w czerwcu 2017 r. Po ponad pięciu latach powstała instalacja, która umożliwia transport gazu ziemnego wydobywanego na norweskim szelfie Morza Północnego poprzez gazociąg na dnie tego morza, duński system przesyłowy i gazociąg na dnie Morza Bałtyckiego do polskiego systemu przesyłowego. Można nim także dostarczać gaz z Polski do Danii. Zrealizowały go wspólnie na podstawie umowy międzyrządowej duńska firma Energinet i polska Gaz-System, która odpowiadała za gazociąg bałtycki. Część podmorska realizowana na dnie Morza Bałtyckiego przechodzi przez obszary trzech państw: Danii, Polski i Szwecji. Cały system jest zdolny do przesyłu 10 mld m sześc. gazu rocznie. Wkład Gaz-Systemu w przedsięwzięcie to 275 km gazociągu podmorskiego od miejscowości Faxe w Danii do miejscowości Pogorzelica w Polsce oraz 231 km gazociągów krajowych na trasach Goleniów – Lwówek i Niechorze – Płoty. W ramach projektu zostały także rozbudowane tłocznie gazu w Goleniowie i Odolanowie oraz wybudowana od podstaw tłocznia Gustorzyn.
Szacuje się, że system przesyłowy Baltic Pipe kosztował co najmniej 1,6 mld euro, z tego dofinansowanie Unii Europejskiej wyniosło 266 mln euro.
Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System jest spółką strategiczną dla polskiej gospodarki, odpowiedzialną za przesył gazu ziemnego oraz zarządzanie najważniejszymi gazociągami w Polsce. Jest też właścicielem spółki Polskie LNG utworzonej do budowy i zarządzania terminalem skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu.
Energinet to przedsiębiorstwo publiczne będące własnością duńskiego państwa, które jest krajowym operatorem systemów przesyłowych gazu ziemnego oraz współpracujących z nią stacji pomiarowych i redukcyjnych. Spółka posiada również instalacje magazynujące gaz.
Przygotowanie inwestycji
Na początku przedsięwzięcia, w sierpniu 2017 r., Gaz-System podpisał umowę z duńskim oddziałem międzynarodowej firmy doradczo-inżynieryjno-projektowej Ramboll na przeprowadzenie badań geofizycznych, geotechnicznych i środowiskowych w celu uzyskania niezbędnych pozwoleń na budowę gazociągu, w tym wymaganych prawem postępowań, uzgodnień i konsultacji, oraz przygotowanie dokumentacji wykonawczej i zamówieniowej pozwalającej na rozpoczęcie i prowadzenie prac budowlanych.
Jak już informował „Rynek Prawniczy”, w procedurze wyboru wykonawcy oraz przy zawarciu umowy z firmą Ramboll Denmark na wykonanie niezbędnych prac analitycznych, badawczych i projektowych Gaz-Systemowi doradzała kancelaria WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr. Obsługę wykonywali senior partner Bartłomiej Jankowski; wówczas counsel, obecnie partner Anna Flaga-Martynek; senior associate Tomasz Pleskot (dziś prawnik w duńskiej firmie energetycznej Ørsted); wówczas associate, obecnie managing associate Maciej Gniewosz. Gaz-Systemowi doradzały także kancelarie z Danii, Szwecji i Niemiec.
Umowy z duńską stroną
Kancelaria Kochański & Partners poinformowała „Rynek Prawniczy”, że w listopadzie 2017 r. Gaz-System zlecił jej doradztwo w kilku kwestiach prawnych dotyczących przygotowania projektu Baltic Pipe, m.in. analizy regulacyjne dotyczące krzyżowania gazociągów podmorskich, w tym w zakresie prawa międzynarodowego.
W listopadzie 2018 r. Gaz-System zawarł z Energinetem umowę o realizację procesu inwestycyjnego (Construction Agreement ). Prawnicy Kochański & Partners przygotowali jej projekt, jak również projekt założeń do umowy o sprężanie gazu (Pressure Service Agreement – PSA ), będący załącznikiem do umowę budowlanej, i reprezentowali Gaz-System w negocjacjach z Energinetem. Opracowali także model kontraktowania usług w ramach realizacji projektu.
Obsługę wykonywali: Wojciech Wrochna, Jacek Kozikowski, Aleksander Galos, Michał Będkowski-Kozioł, Milena Kazanowska-Kędzierska.
Sprężarki do tłoczenia gazu
W sierpniu 2019 r. Gaz-System podpisał z amerykańską firma Solar Turbines umowę na dostawę i dziesięcioletni serwis agregatów sprężarkowych do trzech tłoczni gazu wchodzących w skład systemu Baltic Pipe. Łączna kwota kontraktu wyniosła ponad 550 mln zł. Była to pierwsza umowa na dostawy inwestorskie w ramach tej inwestycji. Obejmowała 10 sprężarek o mocy od 5 do 10 megawatów, po trzy do tłoczni Goleniów i Gustorzyn oraz cztery do tłoczni Odolanów. Proces zakupowy został zrealizowany w formule dialogu konkurencyjnego. Firmie Solar Turbines doradzała w przetargu kancelaria Dentons, która poinformowała o tym na swojej witrynie internetowej. Jej prawnicy doradzali we wszystkich etapach procesu przetargowego, począwszy od prekwalifikacji poprzez udział w negocjacjach z zamawiającym w ramach dialogu konkurencyjnego, po przygotowanie i złożenie oferty oraz podpisanie umów sprzedaży agregatów, nadzoru i doradztwa technicznego oraz serwisu urządzeń.
Kontrakt budowlany
W kwietniu 2020 r. Gaz-System zawarł umowę o budowę polskiej części gazociągu z włoską firmą Saipem, wykonującą usługi konstrukcyjno-budowlane w sektorze infrastruktury wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego, kontrolowaną przez włoski koncern paliwowy Eni; była ona wcześniej wykonawcą terminala LNG w Świnoujściu. O jej wybraniu w wyniku wieloetapowej konkurencyjnej procedury zakupowej, obejmującej m.in. etap negocjacji z oferentami, poinformował w maju tegoż roku prezydent Andrzej Duda. Proces przetargowy trwał kilkanaście miesięcy. Kontrakt przewidywał wykonanie prac budowlano-montażowych związanych z ułożeniem gazociągu na dnie Bałtyku oraz połączeń podmorskiej części tej inwestycji z jej odcinkami lądowymi na terenie Polski i Danii. Jego zakres obejmował m.in.: wykonanie dwóch mikrotuneli w rejonach linii brzegowych w obu krajach (zastosowanie tej techniki pozwoliło chronić plażę, klify oraz inne elementy środowiska naturalnego); przetransportowanie rur gazociągowych z miejsca ich składowania na statki układające; połączenie poszczególnych odcinków rur i opuszczenie na dno morza; odpowiednie ułożenie gazociągu, ustabilizowanie go i wykonanie wszystkich prac zabezpieczających instalację podmorską; połączenie gazociągu podmorskiego z lądowymi odcinkami w Polsce i w Danii; przeprowadzenie testów i udział w uruchomieniu zarówno gazociągu podmorskiego, jak i jego współdziałania z resztą infrastruktury. Wartość umowy wynosiła 280 mln euro.
Jak już informował „Rynek Prawniczy”, przy zawarciu umowy z firmą Saipem Gaz-Systemowi doradzała kancelaria Domański Zakrzewski Palinka, której obsługa obejmowała doradztwo prawne i podatkowe, w tym przy przeprowadzeniu postępowania dotyczącego wyboru generalnego wykonawcy – procedury zakupowej, w negocjacjach oraz przy przygotowaniu kontraktu. Kancelaria doradzała także Gaz-Systemowi przy przeprowadzeniu postępowania dotyczącego wyboru dostawcy rur do budowy polskiego odcinka gazociągu i przy przygotowaniu podpisanej w styczniu 2020 r. umowy na ich dostawę z niemiecką firmą Europipe.
Kancelaria CMS poinformowała w Internecie, że doradzała firmie Saipem w bieżących aspektach podatkowych budowy gazociągu i kwestiach należności celnych od towarów sprowadzanych do jego budowy. Obsługą kierował partner zarządzający Andrzej Pośniak, wykonywali ją Piotr Nowicki, Rafał Kołkowski i Maciej Brezdeń.
Megakredyt dla inwestora
W lipcu 2020 r. Gaz-System uzyskał od konsorcjum dziesięciu banków kredyt do kwoty 5,5 mld zł, przeznaczony na realizację strategii inwestycyjnej do roku 2025, w tym takich m.in. inwestycji jak Baltic Pipe i rozbudowa terminala skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu. Finansowania udzieliły Alior Bank, Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Millennium, Bank of China (Luxembourg) Oddział w Polsce, BNP Paribas Bank Polska, CaixaBank Oddział w Polsce, China Construction Bank (Europe) Oddział w Polsce, Credit Agricole Bank Polska, mBank i Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski.
Kancelaria Norton Rose Fulbright poinformowała na swojej witrynie internetowej, że doradzała temu konsorcjum. Obsługą kierował counsel Jacek Smardzewski, nadzorował ją partner Grzegorz Dyczkowski, kierujący zespołem bankowo-finansowym, obecnie także partner zarządzający kancelarii.
Budowa tłoczni
W październiku 2020 r. Gaz-System poinformował, że wybrał wykonawców budowy wszystkich urządzeń lądowych Baltic Pipe w Polsce. W postępowaniu zakupowym na budowę tłoczni wybrane zostały firmy: włoska Max Streicher, specjalizująca się w budowie rurociągów i instalacji w przemyśle naftowym i gazowym – do rozbudowy Goleniowa, w województwie zachodniopomorskm, i budowy od podstaw Gustorzyna, w województwie kujawsko-pomorskim, oraz konsorcjum spółek Grupy Kapitałowej Immobile: Atrem, PJP Makrum, Projprzem Budownictwo – do rozbudowy największej, w Odolanowie, w województwie wielkopolskim. Wykonawcy zostali wybrani w wyniku konkurencyjnego postępowania zakupowego. Kontrakt miał łącznie wartość ponad 1 mld zł.
„Rynek Prawniczy” ustalił, że firmie Max Streicher w postępowaniu przetargowym doradzała kancelaria SDZ Legal Schindhelm, która podała, że obsługę wykonywali partner Witold Sławiński, kierujący wówczas warszawskim oddziałem kancelarii (od września 2022 r. w kancelarii RKKW) i associate Tomasz Dąbrowski z biura wrocławskiego.
„Rynek Prawniczy” ustalił, że generalnemu wykonawcy rozbudowy tłoczni gazu w Odolanowie doradzała kancelaria SWS Strykowski Wachowiak (z biurami w Poznaniu, Szczecinie i Warszawie), która podała na swojej witrynie internetowej, iż wykonywała obsługę we wszelkich aspektach związanych z realizacją kontraktu, w tym w kontaktach z inwestorem.
Duński doradca prawny
„Rynek Prawniczy” ustalił, że duńskiej firmie Energinet przy wykonaniu jej części Baltic Pipe doradzała kancelaria Holst z Danii, która na swojej witrynie internetowej podała, iż jej obsługa obejmowała m.in. doradztwo przetargowe, negocjacje z oferentami, przygotowanie kontraktów budowlanych z tamtejszymi wykonawcami inwestycji.
Norweski kontrakt gazowy
Firma Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, zajmująca się poszukiwaniem i wydobyciem gazu ziemnego i ropy naftowej, importem gazu oraz jego sprzedażą, zawarła 23 września 2022 r. z norweską firmą naftowo-gazową Equinor, umowę zakupu gazu ziemnego wydobywanego na norweskim szelfie Morza Północnego. Zakłada ona dostarczanie, poprzez gazociąg Baltic Pipe, rocznie 2,4 mld m sześc. gazu przez 10 lat, począwszy od 1 stycznia 2023 r. Przesył gazu przez Baltic Pipe rozpocznie się natomiast 1 października 2022 r. i będzie obejmował także wydobycie własne PGNiG ze złóż w Norwegii.
„Rynek Prawniczy” ustalił, że PGNiG w kontrakcie gazowym z Equinorem doradzała kancelaria Rymarz Zdort.
Ireneusz Walencik
