Kancelaria Hogan Lovells reprezentowała Fundację Malta w procesie o wypłatę dotacji na festiwal teatralny przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które reprezentowała Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.
Minister ma wypłacić fundacji 300 tys. zł plus ustawowe odsetki – orzekł 3 kwietnia 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie. Wyrok jest nieprawomocny.
Fundacja Malta wytoczyła Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego proces z powodu nieotrzymania 300 tys. zł dotacji, którą uzgodniono wcześniej w umowie z resortem. Na podstawie umowy z fundacją ministerstwo zobowiązało się do rządowego dofinansowania w latach 2016-2018 festiwalu Malta Festival Poznań kwotą 900 tys. zł, po 300 tys. rocznie. Szczegółowe ustalenia finansowe, prawa i obowiązki stron precyzować miały odrębne umowy dotyczące każdej edycji festiwalu, sporządzane na podstawie wniosków o dofinansowanie zawierających koszty, źródła finansowania oraz harmonogram wydarzeń. Dotacji na 2017 r. ministerstwo odmówiło. Argumentowało, że udział jako kuratora w festiwalu chorwackiego reżysera Olivera Frljicia, twórcy skandalizujących przedstawień, w tym „Klątwy”, której zarzucano obrażanie uczuć religijnych i nawoływanie do przemocy, nie gwarantuje „włączenia odbiorcy w dialog”. Miało to, zdaniem resortu, stać w sprzeczności z deklaracjami fundacji wyrażanymi we wniosku o przyznanie dotacji na organizację festiwalu, iż jest on „inkluzyjnym wydarzeniem społeczno-artystycznym, włączającym odbiorcę w dialog i działanie, otwierającym go na doświadczenie sztuki”. W ocenie ministra Piotra Glińskiego wydarzenie z udziałem Frljicia mogło raczej zagrażać podstawowym zasadom współżycia społecznego, „których obrona w wymiarze kulturowym” jest jego urzędową powinnością. Minister twierdził, iż wnioskodawca naruszył warunki umowy i odmówił finansowania.
Fundacja starała się rozwiązać sprawę na drodze polubownej, ale bez rezultatu. Dlatego na początku czerwca 2018 r. złożyła pozew o zasądzenie od Skarbu Państwa przyznanego dofinansowania. Na festiwal w 2018 r. dotacja została udzielona.
Według relacji portalu Onet, podczas rozprawy w marcu 2019 r. pełnomocnik fundacji Wojciech Marchwicki z kancelarii Hogan Lovells argumentował, że choć proces dotyczy przede wszystkim kwestii niewykonania umowy przez ministerstwo, to odmowa wypłaty dotacji mogła też naruszać konstytucyjną swobodę działalności artystycznej poprzez wywieranie tzw. miękkiej presji. Jego zdaniem, w sprawie chodziło o to, czy środki publiczne mogą być wykorzystywane do tego, aby eliminować z debaty głosy niewygodne dla władzy. Twierdził, iż minister Gliński przyznał pieniądze znając trzyletni program festiwalu i wiedząc, że kuratorem jednego z jego programów będzie Frljić.
Radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, która reprezentowała ministerstwo, wniosła o oddalenie powództwa w całości. Twierdziła, że miało ono pełne prawo odmówić przyznania dotacji na organizację festiwalu w 2017 r.
Sąd zawyrokował jednak, że zapisy umowy nie dawały podstawy do odmowy wypłaty świadczenia, do którego się zobowiązał minister, podpisując umowę o dofinansowanie festiwalu. Zobowiązanie to miało czysto kontraktowy charakter. Według sądu, w umowie jest przepis, który daje możliwość zmniejszenia dotacji w szczególnych przypadkach, ale ministerstwo nie wykazało, aby miały miejsce takie okoliczności. Ponadto sąd stwierdził, iż z umowy i dokumentów dołączonych do pozwu wynika, że Frljić jako kurator festiwalu był wpisany we wniosku o dofinansowanie złożonym w listopadzie 2015 r. i wówczas nie wzbudziło to sprzeciwu w resorcie kultury. Dlatego jego osoba nie mogła być powodem do nieprzyznania fundacji dotacji.
Ministerstwo poinformowało na swojej stronie internetowej, że po przeanalizowaniu uzasadnienia wyroku zdecyduje, czy odwoływać się od niego.
Fundacja Malta została założona w Poznaniu w 2003 r. w celu upowszechniania kultury i kreowania zjawisk artystycznych. Jej nazwa pochodzi od organizowanego od 1991 r. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Malta (od 2010 r. Malta Festival Poznań).
Malta Festival Poznań prezentuje międzynarodowy program teatralny, muzyczny, taneczny i filmowy. Powstał w celu stworzenia w Polsce okazji do zaprezentowania teatrów plenerowych, offowych, nierepertuarowych, eksperymentalnych. Odbywa się corocznie na przełomie czerwca i lipca. Nazwa pochodzi od znajdującego się w Poznaniu Jeziora Maltańskiego.
Kancelaria Hogan Lovells poinformowała „Rynek Prawniczy”, że w procesie reprezentowała Fundację Malta pro bono, na prośbę Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, w ramach jej Programu Spraw Precedensowych. Pełnomocnikiem fundacji był Wojciech Marchwicki z zespołu rozwiązywania sporów warszawskiego biura kancelarii.
Ireneusz Walencik
