Na polskim rynku w 2016 roku przeprowadzono 279 fuzji i przejęć o łącznej wartości 11,2 mld euro. W porównaniu do 2015 r. ich wartość była wyższa o 78 proc., ale liczba spadła o prawie 20 proc.
Wartość fuzji i przejęć w Europie Środkowo–Wschodniej była w minionym roku najwyższa od 2013 r. W tym regionie przeprowadzono 1985 transakcji M&A o wartości 86,7 mld euro – ich wartość wzrosła o 62 proc., liczba spadła o 7 proc. Średnia wartość transakcji – 11,2 mln euro – była wyższa o 2 mln euro.
Takie dane pokazuje raport „Emerging Europe M&A Report 2016/2017” sporządzony przez kancelarię CMS we współpracy z serwisem Emerging Markets Information Service. Publikacja zawiera analizę transakcji o wartości powyżej 1 mln dolarów ogłoszonych w 2016 r. w krajach Europy Środkowo–Wschodniej oraz wskazuje trendy na rynku fuzji i przejęć w 2017 r. w tym regionie.
Zdaniem Helen Rodwell, partner z zespołu transakcyjnego CMS w Europie Środkowo–Wschodniej, z powodu niepewnej sytuacji gospodarczo–politycznej w regionie i na świecie w pierwszej połowie 2016 r. inwestorzy zachowywali pewną ostrożność na rynku transakcyjnym. W końcówce roku jednak ich aktywność zdecydowanie się zwiększyła. Zważywszy na obecnie przygotowywane transakcje trend wzrostowy może utrzymać się w nadchodzących miesiącach.
Z obserwacji kancelarii CMS wynika iż inwestorzy w coraz większym stopniu uwzględniają zróżnicowany poziom ryzyka w poszczególnych krajach regionu CEE, przestając postrzegać go jako jednolity obszar o podobnej atrakcyjności inwestycyjnej.
Polskie aktywa w grze
W ostatnim roku cztery z dwudziestu największych dealów zawartych w Europie Środkowo–Wschodniej dotyczyło polskich aktywów. Były to sprzedaże regionalnego biznesu piwowarskiego koncernu SAB Millera i udziałów grupy finansowej UniCredit w Banku Pekao, sprzedaż platformy handlu internetowego Allegro oraz telewizji kablowej firmy Multimedia Polska.
Na polskim rynku w 2016 r. przeprowadzono 279 przejęć o łącznej wartości 11,2 mld euro. W porównaniu do 2015 r. ich wartość była wyższa o 78 proc., ale liczba spadła o prawie 20 proc.
Najwięcej transakcji przeprowadzono w sektorze nieruchomości (71, czyli 25 proc. wszystkich M&A), przemysłowym (ok. 14 proc.), usługowym oraz telekomunikacyjnym i informatycznym (po ok. 11 proc.). Sporo było także w handlu detalicznym oraz w sektorze finansowym, w którym przeprowadzono największą transakcję w historii polskiej bankowości – przejęcie przez PZU 32,8 proc. udziałów w Banku Pekao od włoskiej grupy UniCredit.
Ekspansja brytyjska, chińska, afrykańska
Firmy z Wielkiej Brytanii i Chin dwukrotnie zwiększyły zaangażowanie w regionie CEE w porównaniu do ubiegłego roku – przeprowadziły transakcje o wartości odpowiednio 5,2 mld euro oraz 4,4 mld euro. W Polsce firma China Everbright International kupiła spółkę Novago za 123 mln euro. Fundusze brytyjskie natomiast za prawie 3 mld euro nabyły Allegro, a firma Liberty Global z Wielkiej Brytanii wydała 690 mln euro na zakup spółki Multimedia Polska.
Wartość M&A przeprowadzanych w regionie przez kapitał z Wielkiej Brytanii rośnie systematycznie od kilku lat. Natomiast wartość M&A amerykańskich spadła o 2/3 w porównaniu z rokiem 2015, do 1,5 mld euro. Z 88 transakcjami Stany Zjednoczone są jednak największym inwestorem zagranicznym w regionie pod względem liczby. Wśród firm z państw Unii Europejskiej największą aktywność w CEE wykazały: Wielka Brytania (75 przejęć), Niemcy (66), Francja (46) i Austria (37).
W ostatnim roku obecność w Europie Środkowo–Wschodniej zwiększyli inwestorzy z RPA – liczba transakcji zawieranych przez spółki południowoafrykańskie podwoiła się.
Fundusze wchodzą
W porównaniu do 2015 r. łączna wartość transakcji zawieranych przez fundusze private equity podwoiła się do 28,4 mld euro, a liczba „wejść” w inwestycje dwukrotnie przewyższyła „wyjścia”. Wzrosła także średnia wartość transakcji dokonywanych przez fundusze PE w Europie Środkowo–Wschodniej. Najbardziej dynamicznie działały fundusze ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, również inwestorzy z Kataru, Singapuru i Korei Południowej.
Z 20 największych M&A ogłoszonych przez fundusze PE, trzy miały miejsce w Polsce – zakup Alllegro przez Cinven Permira i Mid Europa Partners, Smyka przez Bridgepoint Capital i Cornerstone Partners oraz nabycie spółki getBack przez Abris Capital Partners.
„Emerging Europe M&A Report 2016/2017” obejmuje 15 rynków Europy Środkowo–Wschodniej i Południowo– Wschodniej: Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Bułgarię, Chorwację, Republikę Czeską, Węgry, Czarnogórę, Polskę, Rumunię, Rosję, Serbię, Słowację, Słowenię, Turcję i Ukrainę. Dane zbiorcze dotyczące Europy Środkowo–Wschodniej obejmują dodatkowo Białoruś, Estonię, Kosowo, Łotwę, Litwę, Macedonię i Mołdawię.
*****
Komentuje Marek Sawicki, partner współzarządzający departamentem transakcji i prawa spółek w kancelarii CMS:
Po 2015 r., który uznawany był w Polsce za rekordowy, mieliśmy kolejne 12 miesięcy bardzo dużej aktywności M&A, porównywalne na przestrzeni ostatnich pięciu lat jedynie z 2013 r., kiedy to miało miejsce przejęcie Polkomtela przez Cyfrowy Polsat. Obecny rok na rynku transakcyjnym raczej nie będzie znacząco odbiegał od poprzedniego. Spodziewałbym się, że tak duże transakcje jak sprzedaż Allegro czy aktywów SAB Miller już się nie powtórzą, za to możemy mieć do czynienia z nieco większą liczbą mniejszych przejęć. Wśród dużych M&A ponownie może pojawić się oferta sprzedaży P4, spółki która może skutecznie przyciągnąć największe zagraniczne fundusze.
W Polsce i w naszym regionie można znaleźć wiele ciekawych spółek, które osiągnęły już odpowiednią skalę biznesu, aby zarówno przyciągać globalnych inwestorów – o ile oczywiście właściciele wystawią je na sprzedaż – jak i dokonywać przejęć za granicą. Dobrze przeprowadzona transakcja M&A stanowi najskuteczniejszy sposób na ekspansję międzynarodową. Atutem jest w tym przypadku możliwość wykorzystania dotychczasowego potencjału i marki zagranicznego przedsiębiorstwa, a także istniejącej bazy klientów.
Ostatni rok przyniósł także zdecydowanie większe zaangażowanie inwestorów środkowo–europejskich na rynkach regionu CEE. Przedsiębiorstwa dojrzały zarówno do przejmowania lokalnych graczy, jak i do przejęć transgranicznych.
Spółki z Polski był wśród najczęściej angażujących się w transakcje regionalne (146). W 2016 r. odnotowano ponad dwukrotny wzrost wartości M&A dokonywanych przez spółki z polskim kapitałem – do 3,8 mld euro (w tym zakup aktywów Unicredit przez PZU za 2,5 mld euro)
Zainteresowanie inwestorów z RPA naszą częścią Europy jest relatywnie nowym zjawiskiem, a dodatkowo w przypadku polskiego rynku pojawiło się od razu dużą falą.
*****
Komentuje Dariusz Greszta, partner współzarządzający departamentem transakcji i prawa spółek w kancelarii CMS:
Szansę na duże transakcje w kolejnych miesiącach daje oferta sprzedaży sieci Żabka przez Mid Europa Partners, która może okazać się historycznie największym wyjściem funduszu private equity z Polski. Na polskim rynku w przypadku wielu spółek portfelowych osiągnięto już oczekiwany wzrost wartości lub zakładany wcześniej okres inwestycyjny, a tym samym w nadchodzących miesiącach powinniśmy spodziewać się znacznej aktywności wynikającej z wychodzenia funduszy inwestycyjnych i private equity z dotychczasowych inwestycji.
Ostatnie megatransakcje z udziałem globalnych funduszy private equity potwierdzają też, że spółki środkowoeuropejskie mają potencjał, aby skutecznie przyciągnąć globalnych inwestorów, o ile dają szansę na transakcje o dużej skali, czyli powyżej 500 mln euro.
Wydaje się jednak, że w Polsce kolejne miesiące nie przyniosą już tak wielu megatransakcji, jak ostatni rok, niemniej można spodziewać się dużej aktywności w nieco niższym segmencie rynku, obejmującym transakcje o wartości do 100 mln euro.
Kolejne miesiące mogą przynieść aktywność w obszarze e-commerce, telekomunikacji oraz w sektorze dóbr szybko zbywalnych czyli FMCG, a także w tych branżach, które są mniej podatne na wahania w polskiej gospodarce i najmniej zależne od zmian w otoczeniu regulacyjnym. Z drugiej strony, obecny trend zmierzający do odwrócenia skutków przeprowadzanych w ostatnich latach w Polsce prywatyzacji i dążenie do wykupu przez państwo aktywów w branżach uznawanych za strategiczne, w tym w energetyce i sektorze finansowym, może przełożyć się na krótkoterminowy wzrost aktywności M&A w tych sektorach.
Opracowanie: Ireneusz Walencik
